AR BUGEL KOAR I Na mar karje Landregeriz Alc'houezañ kloz dor o iliz, Na vije ket ur bugel-koar Bet badezet en skeud al loar. II Ar Vagerez a c'houlenne Eus 'n aotrou Penfeunteun, un deiz: - Mar plij ganeoc'h, din lavaret Eus a belec'h a zistroet ? - - Distreiñ a ran eus ar ru-vras, O prenañ ur sae satin-glas, Brodet en-dro gant neud-arc'hant, D'am fennherez, ur plac'hig koant. - - Ma klevfac'h ar pezh 'ouzon-me, Bikenn he sae na lakafe; Bikenn he sae na lakafe, Hag ho taoulagad n'he gwelfe. Ho merc'h 'deus graet ur bugel-koar, 'Vit ho kas diwar an douar: Ur bugel-koar he deveus graet Evit ho kas prim d'ar vered! Douget he deus-han nav miz-kloz Etre he hiviz hag he brozh; Douget he deus-han 'pad nav miz Etre he brozh hag he hiviz. - An aotrou kozh, p'en eus klevet, D'ar gêr buan 'zo diredet: - Roit, ma merc'h, ho alc'houezoù, 'Vit ober mezh d'ar gwall-deodoù! - Ar bennherez, pa deus klevet, Teir gwech d'an douar 'zo kouezhet; Teir gwech d'an douar eo semplet, He lez-vamm he deus hi savet; He lez-vamm he deus hi savet, Ha dezhi he deus lavaret: - Roit d'ho tad an alc'houe'où, Ma vo graet mezh d'ar gwall-deodoù. - - Alc'houez an armel 'm eus kollet, Alc'houez an arc'h am eus torret; Alc'houez an arc'h am eus torret, Me n'am eus ken alc'houez ebet. - 'N aotrou Penfeunteun kounnaret, En ur vouc'hal a zo kroget; An arc'h kerkent en deus drailhet, Ar bugel-koar a zo kavet. En ul lienn ez oa paket, Ha gantañ ur yalc'h a gant-skoed, Evit reiñ d'ar beleg diboell En doa badezet ar bugel. Teir gwech an deiz hi hen save, Teir gwech an deiz hi hen broude; Pa vroude 'nezhañ gant spilhoù, E save pistig d'an aotrou: Pa hen broude gant spilhoù-bras, En e galon a skoe gloaz; Pa domme 'nezhañ eus an tan, An aotrou a yae moan-eus-moan. III 'N aotrou Penfeunteun a lâre D'he bennherez, neubeut goude: - Deiz-sul, goude an ofern-bred, Ma fennherez, c'hwi 'vo losket! - - O ya ma zad, losket a vin, Me dougo keuneud d'am loskiñ. - Nann, ar c'heuneud na zougfet ket, Rak en ur c'harr c'hwi 'vo douget. IV Ar bugel-koar, ar bennherez, Ar baeron hag ar vaeronez, O-fevar ez int bet losket Dirak an boll bopl dastumet; Dirak an holl bobl dastumet, O-fevar ez int bet losket, Ar belek yaouank disakret, Ha kerkent goude dibennet An aotrou-kozh a ouele stenn, Hag a ziframme e vlev gwenn, O welet e verc'h o leskiñ, Pa n'en doa bugel nemeti ! |
TRADUCTION L'ENFANT DE CIRE I Si voulaient les habitants de Tréguier Tenir bien close la porte de leur église, Un enfant de cire n'y aurait pas Eté baptisé au clair de la lune. II La nourrice demandait, Un jour à monsieur de Penfeunteun: - Dites-moi, s'il vous plaît, D'où vous revenez ? - - Je reviens de la grande rue, Je reviens d'acheter une robe de satin bleu, Brodée tout autour avec du fil d'argent, Pour ma fille unique, la charmante fille. - Si vous entendiez ce que je sais, moi, Jamais elle ne mettrait cette robe; Jamais elle ne mettrait cette robe, Ni vos yeux ne la reverraient. Votre fille a fait un enfant de cire, Pour vous faire partir de dessus la terre; Elle a fait un enfant de cire, Pour vous envoyer promptement au cimetière Elle l'a porté neuf mois entiers Entre sa chemise et sa jupe; Elle l'a porté pendant neuf mois Entre sa jupe et sa chemise. - Le vieux monsieur, entendant cela, Est accouru vite à la maison : - Ma fille, donnez-moi vos clefs, Que les mauvaises langues soient confondues! La penhérès, à ces mots, Est tombée trois fois à terre; Trois fois à terre elle est tombée, Et sa marâtre l'a relevée Sa marâtre l'a relevée Et lui a parlé ainsi : - Donnez vos clefs à votre père, Que les mauvaises langues soient confondues. - La clef de mon armoire, je l'ai perdue, La clef de l'arche, je l'ai cassée; La clef de l'arche, je l'ai cassée, Et je n'ai aucune autre clef. - Monsieur de Penfeunten, courroucé, A saisi une hache; Il a mis l'arche en pièces, Et l'enfant de cire a été découvert. Il était enveloppé de langes, Et avec lui était une bourse de cent écus, Pour donner au prêtre sacrilège Qui avait baptisé l'enfant. Trois fois par jour elle le levait, Et trois fois par jour elle le piquait; Quand elle y enfonçait des épingles, Monsieur avait des points de côté; Quand elle y enfonçait de grandes épingles, Il éprouvait une douleur au coeur; Et quand elle le chauffait au feu, Monsieur maigrissait, maigrissait III Monsieur de Penfeunteun disait A sa fille unique, peu après : - Dimanche, après la grand'messe, Penhérès, vous serez brûlée! - - Oui, mon père, je serai brûlée, Et je porterai moi-même le bois - Non, vous ne porterez pas le bois, Car vous serez conduite sur une charrette. IV L'enfant de cire, la penhérès,(1) Le parrain et la marraine, Tous les quatre ont été brûlés, Devant tout le peuple assemblé: Devant tout le peuple assemblé, Tous les quatre ont été brûlés; Le jeune prêtre a été désacré, Puis aussitôt il a eu la tête coupée. Le vieux monsieur pleurait dru, Et s'arrachait les cheveux blancs, En voyant brûler sa fille, Car il n'avait d'autre enfant qu'elle! (1) Penn-herez= héritière unique |
THE CHILD OF WAX I If the people of Tréguier Would care to keep their church door closed A child of wax never would have Been baptized in the moon light. II The nurse asked The Lord Pennfeunteun one day: - Tell me, please, Where are you returning from? - I was in the main street Where I have bought a dress of blue satin Embroidered with silver thread all around For my only heiress, a charming girl. - If you had heard what I know, Never would she put on this dress Never would she put on this dress Nor would your eyes see her again. Your daughter made a waxen child To remove you off this earth. She has made a child of wax To send you quickly to the churchyard! She has borne it for seven months Between her shirt and her skirt She has borne it for seven months Between her shirt and her skirt. - The old Lord when he heard it Ran to his house: - Daughter, give me your keys That spiteful gossip be confounded! - The sole heiress on hearing that Three times collapsed onto the ground Three times onto the ground she collapsed Her stepmother helped her back up. Her stepmother helped her back up And she said her: - Give your keys to your father That spiteful gossip be confounded! - - The key of my board I have lost The key of the chest I've broken The key of the chest I've broken I have mo other key left! - The Lord Penfeunteun, very angry, Grasped an axe. He chopped the chest to pieces And the waxen child was found. It was wrapped up in a blanket. With it was a purse with hundred crowns To be given to the sacrilegious priest Who had christened the child Thrice a day she would go upstairs Thrice a day she would sting it: When she drove needdles into it The Lord felt a stitch in his side When she drove four long needles into it He felt violent pains in his heart. When she held it over a flame The Lord grew thinner and thinner! III Lord Penfeunteun said To his only child a short time later! - Next Sunday, after High Mass My sole heiress, you shall be burnt. 6 - I shall, father, I shall be burnt, And I'll bring the wood, myself. - No you shan't You will be dragged on a tumbrel IV The child of wax, the sole heiress, The child's godfather and godmother, The four of them were burnt at the stake Before all the gathered folks. Before all the gathered folks. They were burnt, all the four of them. The young priest was "unsacred" And thereafter immediately beheaded - The old Lord cried his eyes out And he pulled out his hoary hair Seeing her daughter burning at the stake. He had no child but her! |