Gwerz Lezobre

Textes recueillis par Jean-Marie de Penguern:

Manuscrit coté N.91 à la Bibliothèque Nationale : Chants populaires de Trégor
Publié par Dastum dans "Dastumad Penwern" en 1983

Mélodie (Empruntée au site de M. Pierre Quentel
Arrangement par Christian Souchon (c) 2008
(cf. Les Aubrays -Version 3



MANUSCRIT DE PENGUERN

Guers Lesobré. - Version 1

Entre Coat ar Skine a lesobre
e so assinet eun arme
Divoar ben eun allec wen
na ne voa da ini deus ane.

An otro Coat ar Skine a levere
Dan otro lesobre eun de a voe
Bed a meus eurs digant ar Roue
Da dont do lazan lesobre

Mar teus te bed urs dam lazan
Discoel an aman din breman ?
-Disteran Iinen zo em godel
ne rofen quet deun azen da len .

mar gon me azen a dra sur
ne non quet azen dre natur
ma na teus quet annaveet ma zad
me ray dit annavesout e vap.

An otro lesobre a levere
De vom er guer pa arrie
Dibret dime ma ancane
ma hefomp dar gombat fete

-Bonchour dit otro lesobre
Te zo deud da hunan dan arme ?
-Ma fachet bihan a so ye
ac a yelo er combat couls a me.
TRANSCRIPTION KLT

Gwerz Lesobre

Etre Koad Ar Skin ha Lesobre
A zo asinet un arme
Diwar-benn un haleg gwenn
Na ne oa da hini d'eus anezhe.

An Aotroù Koad Ar Skin a lavare
D'an Aotroù Lesobre un deiz a oe:
- Bet am-eus urzh digant ar Roue
Da zont da lazhañ Lesobre.

- Mar peus-te bet urzh d'am lazañ,
Diskouez hen amañ din bremañ!
- Disterañ linen zo em godell
Ne rofen ket d'un azen da lenn.

- Mard'on me azen, a dra zur
Me n'on ket azen dre natur.
Ma n'az-peus ket anaveet va zad,
Me ray dit anavezout e vab! -

An Aotroù Lesobre a lavare
D'e vomm er gêr pa errue:
- Dibrit din-me va inkane
Ma afemp d'ar gombat feteiz.

-Bonjour dit, Aotroù Lezobre,
Te zo deuet da-unan d'an arme?
- Va fajik bihan a zo ivez
Hag a yelo er gombat koulz ha me.

TRADUCTION

La Complainte de Les Aubrays

Entre Boislesquin et Les Aubrays
Une rencontre armée est convenue.
Au sujet d'un bouquet de saules blancs
Qui n'était à aucun d'eux.

Le sieur Boislesquin dit
Au sieur Les Aubrays un beau jour:
- J'ai reçu l'ordre du roi
De tuer Les Aubrays.

- Si tu as reçu l'ordre de me tuer,
Montre-le moi donc tout de suite.
- La moindre ligne qui est dans ma poche
Je ne la donnerais pas à lire à un âne.

- Si moi je suis un âne, il est sûr
Que je ne le suis pas par nature.
Si tu n'as pas connu mon père
Je vais te faire connaître son fils. -

Sieur Les Aubrais disait
A son parti en arrivant chez lui.
- Sellez-moi ma haquenée
Que nous allions au combat aujourd'hui.

- Bonjour à toi, sieur Les Aubrays,
Tu es venu seul à la rencontre?
- Mon petit page est là, lu aussi.
Et il ira au combat, tout comme moi.
RAPPROCHEMENT BARZHAZ

II Marc'hek ar Roue

72. Etre Lorgnez ha marc'heg Lez-Breizh
A zo bet tonket un emgann reizh





109. - Dont a ran-me a-berzh va roue
Da lemel diganit da vuhez








117. "Ma ne t'eus ket anave'et an tad
Me ray dit anaout ar mab anat !"






106. "Ha ! demad dit-te, marc'heg Lez-Breizh
107. - Ha deut out da-unan d'an emgann ?
108. D'an emgann ma-unan ned an ket
Santez Anna zo ganin kevred


MANUSCRIT DE PENGUERN

Guers Lesobre - Version 2

Entre Koat ar Skine a lesobre
E zo assinet eun arme ;
Diwar ben eun àlec gwen e
na na wa da ini deus ane.

An otro Koat ar Skine a levere,
D'an otro lesobre eun de a woe :
Bed a meus urs digant ar Roue,
Da dond do lazan lesobre.

-Mar teus te bet urs dam lazan
Diskoez anean din breman ?
-Disteran Iinen zo em godel
Na rofen quet deun azen da len.

-Mar gon me azen a dra sur
Ne c'hon quet azen a natur
Ma zad a leret a woa den fur.

ma na teus quet anveet ma zad
me raï did annaveet e vap.

An otro lesobre a lere
De vom er gher pa arrie :
Dibret dime ma hancane
ma hefomb d'ar gombat fete
ma fachic bian deuï ive.

-Bonjour did otro lesobre,
Te zo deud da unan dan arme ?
-non quet deud ma unan dar arme
me fachet bian zo ive
ag a iel er gombat couls a me.

An otro lesobre a levere
De fachet bian an de ze
Troc da gleve eus ma c'hini
Biskoas da gleve ne manket din.

Kri viche ar c'halon na ne woelche
En Koat ar Skrine nep a viche
Gwelet ar ieod glas o rui"an
gant goat ar Soudardet o skuillan.

ag e bach bian er c'hoste al
a lac'he mui pe kement al.

an otro Koat ar Skine a lere
Dan otro Lesobre an de se :
nan Doue otro Lesobre
Te lam digan ni me ma bue.

...................
...................
me rekommand ma bugale dar Roue.

Paget ar Roue a levere
Dan otro Lesobre eun de a woe :
Laret zo did otro Lesobre
Dond da koseal gant ar Roue.

.....................
......................
Tro Doue Paget ar Roue
Me ia duze da gol ma bue.

........................
.........................
Mar keret nam diskuilfet ked
Me laro dec'h penos vo gred.

E bars en Paris pa arrifet
Saludin ar Roue a refet
Saludin ar Roue ag ar Rouanes
O saludin o daou assembles.

-Bonchour dec'h Roue a Rouanes
Me zo deut yaouanket do bales
Ag ous eun den yaouank on eus trues.

En triwarc'h gombat e c'hon bed
Triwarc'h mil den e meus lac'het
Ne meus quet bed biskoas a doan
evel o c'h{o}ari deus o morian.

Pa entrefet varnan bars ar sal
en tolo e zillad dan Douar
Lesobre teulet a re voar var .

Pa kommancet c'hoari ontan
C'hoariet a groas varnean
a teulet dour biniguet gantan,

neuse raï eur lamp en er
a driwoarc'h troatad a c'huelder
a kement al a ledander
Leket a cleve den digomer
.
Neuse laro did ar Roue
Ten ta gleve ganit Lesobre
neuse e respondfet dean
sir deud a unan den tenan.

Otrou Lesobre a levere
Bars en baris pa arrie
Bonchour Roue a Rouanes
Me a salud a daou assembles.

me zo deud yaouanket do baies
ag ous eun den yaouank on eus trues.

En triwoarc'h gombat e c'hon bed
a triwoarc'h mil den e meus lac'het
na meus bed biskoas kement a doan
vel o choari deus eur morian.

................
mes sire dime a sinfet
mar en lac'han ne mo droug e bet
ag en voar sin farsal outan
ag en vont da sinan desan.

pa entreas varnan er sal
(répétition)
sire deud o unan de tenan

ma mallos ganit lesobre
Te teus lac'het nep am harie
a mar kretes em larc'hfes ie.
......................

Sir c'houi o c'heus dime sinet
ma e larchfen ne me droug e bet
ag nep o sin nen defet quet.

itron santes anna biniguet
c'houi o c'heus gret miraclo em andret
me savo dec'h eun ilis er c'hanton
war ar rivier vras en lanhuon.
TRANSCRIPTION KLT

Gwerz Lezobre -Version 2

Etre Koad-Ar-Skin ha Lezobre
A zo asinet un arme
. Diwar-benn un haleg gwenn eo
Na ne oa da hini d'eus anezhe.

An Aotroù Kaod-Ar-Skin a lavare
D'an Aotroù Lezobre un deiz a oe:
- Bet am-eus urzh digant ar Roue
Da zond da lazhañ Lezobre
.
- Mar peus-te bet urzh d'am lazhañ,
Diskouez anezhan din bremañ!
- Disterañ linen zo em godell
Na rofen ket d'un azen da lenn.

- Mar d'on-me azen, a dra-sur
Ned on ket azen a natur.
Va zad, war a larer, oa den fur.

Ma n'az-peus ket anveet va zad
Me ray dit anavezout e vab.

An Aotroù Lezobre a lare
D'e vomm er gêr pa arrue:
- Dibrit din-me va inkane
Ma efomp d'ar gombat feteiz.
Va fajik bihan deuy ivez.

- Bonjour dit, Aotroù Lezobre,
Te zo deuet da-unan d'an arme?
- N'on ket deuet va-unan d'an arme.
Va fajik bihan zo ivez
Hag a yel er gombat koulz ha me.

An Aotroù Lezobre a lavare
D'e fachig bihan an deiz-se:
- Trok da gleve eus va hini.
Bizkoazh da gleve 'neus manket din. -

Kriz vije ar galon na ouelje
E Koat Ar Skin neb a vije,
Gweled ar geot glas o ruzïañ
Gant ar gwad ar Soudardes o skuilhañ.

Hag e paj bihan er c'hostez all
A lazhe mui pe kemend all.

An Aotroù Koad ar Skin a lare
D'an Aotroù Lezobre an deiz-se:
- En an' Doue Aotroù Lezobre
Ne lam diganin-me va buhez!

...............
................
Mez rekommand va bugale d'ar roue.

Pajik ar Roue a lavare
D'an Aotroù Lezobre un deiz a oe:
- Laret zo dit Aotroù Lezobre,
Dont da kozeal gant ar Roue.

.................
..................
- Aotroù Doue, Pajik ar roue
Me ya du-ze da goll va buhez.

..............
.............
- Mar karit n'am diskulhfet ket,
Me laro deoc'h penaos vo graet.

E-barzh e Pariz pa errufec'h
Saludiñ ar roue a refec'h.
Saludiñ ar roue hag ar rouanez,
O saludñ o-daou asamblez.

" Bonjour deoc'h, roue ha rouanez,
Me zo deuet yaouankik d'ho balez,
Hag ouzh un den yaouank hon-eus truez.

En triwec'h gombat ez-on bet
Triwec'h mil den em-eus lazhet
N'em-eus ket bet biskoazh a doan
Evel o c'hoari d'eus ho morian."

Pa entrefec'h warnañ barzh ar zal
Eñ taolo e zilhad d'an douar.
Lezobre, teulit ho re war varr. -

Pa kommansit c'hoari outañ
C'hoarit a groaz warnañ
Ha teulit dour beniget gantañ,

Neuze ray ur lamm en aer
Ha triwec'h troatad a uhelder
A kemend-all a ledander
Lakit ho kleve d'eñ digemer.

Neuze laro dit ar roue
- Tenn da gleve ganit, Lezobre! -
Neuze e respondfec'h dezhañ:
- Sire, deuit ho-unan hen tenañ! -

Aotroù Lezobre a lavare
Barzh en Paris pa errue:
- Bonjour, Roue ha Rouanez,
Me ho salud ho-daou asamblez.

Me zo deuet yaouankik d'ho palez
Hag ouzh un den yaouank on-eus truezh.

En triwec'h gombat ez on bet
A triwec'h mil den em-eus lazhet
Na m'eus bet biskoazh kemend a doan
Vel o c'hoari d'eus ur morian.

.......................
Mez, Sire, din-me a sinfec'h
Mar hen lazhan n'em-bo drouk erbed, -
Hag eñ war-sin farsal outañ
Hag eñ vont da sinañ dezhañ.

Pa antreas warnañ er sal
répétition
- Sire, deuit Ho-unan d'he tenañ.

- Va mallozh ganit, Lezobre
Te peus lazhet neb am c'hare
Ha mar kredez, em lazhfez ivez.
.........................

- Sire, c'hwi ho-peus din-me sinet
Ma e lazhfen n'em befe drouk e-bed
Ha neb ho sin, 'nen defe ket. -

- Itron Santez Ana benniget,
C'hwi ho-peus graet mirakloù em andred,
Me savo deoc'h un iliz er c'hanton,
War ar rivier bras e Lannuon.
TRADUCTION

Complainte de Les Aubrays - Version 2

Entre Boislesquin et Les Aubrays
Il est convenu d'une rencontre
Pour décider du sort d'une saulaie blanche
Qui n'était ni à l'un, ni à l'autre.

Le sieur Boislesquin disait
Un jour au sieur Les Aubrays:
- J'ai reçu du Roi commandement
D'aller tuer Les Aubrays.

- Si tu as reçu l'ordre de me tuer
Montre-le moi sur le champ!
- Pas une ligne de ce qui est dans ma poche
Je ne donnerais à lire à un âne!

Si je suis un âne, il est sûr
Que je ne le suis par nature.
A ce qu'on dit, mon père était intelligent, lui.

Si tu n'as pas connu mon père,
Je vais te faire connaître son fils.

Le seigneur Les Aubrays disait
A son clan en arrivant chez lui:
- Qu'on me selle ma haquenée,
Nous allons combattre dès aujourd'hui.
Mon petit page viendra aussi.

- Bonjour à toi, seigneur Les Aubrays,
Tu es venu seul à cette joute?
- Non, je n'y suis pas venu seul.
Mon petit page m'accompagne
Il ira combattre tout comme moi.

Le seigneur Les Aubrays disait
A son petit page ce jour-là:
- Troque ton épée contre la mienne.
Jamais ton épée ne m'a fait défaut.

Cruel eût été le coeur qui n'eût pleuré
A Boislesquin quel qu'il fût,
De voir l'herbe verte se teinter de rouge
Du sang répandu par les soldats.

Et son page de son côté
En tuait autant, sinon plus!

Le seigneur Boislesquin disait
Au seigneur Les Aubrays ce jour-là:
- Au nom du Ciel, seigneur Les Aubrays,
Ne m'ôte point la vie!

..........
..........
Mais recommande mes enfants au Roi.

Le page du Roi disait
Au sieur Les Aubrays ce jour-là:
- On te fait dire, seigneur Les Aubrays,
D'aller t'entretenir avec le Roi.

...............
...............
- Seigneur Dieu, page du Roi,
Si j'y vais, j'y perdrai la vie!

.................
.................
- Si vous promettez de ne pas me dénoncer
Je vous dirai comment vous y prendre.

Quand à Paris vous serez arrivé
Vous irez saluer le Roi.
Saluer le Roi, ainsi que la Reine,
Oui, vous saluerez l'un et l'autre.

"Bonjour à vous, Roi et Reine,
Je suis venu tout jeune à votre palais
Et d'un jeune homme nous avons pitié.

J'ai participé à dix-huit combats
Et j'ai tué dix-huit mille hommes.
Jamais je n'ai éprouvé de crainte
Comme celle d'avoir à affronter votre maure."

Quand vous entrerez à sa rencontre dans la salle
Il jettera ses vêtements par terre.
Les Aubrays, jetez les votres par dessus.

Quand vous commencerez à lutter contre lui,
Faites sur lui le signe de croix
Et jetez sur lui de l'eau bénite.

Alors, il fera un bond en l'air
De dix-huit pas de haut
Et autant de large.
Placez votre épée pour le recevoir.

Alors le Roi vous dira:
- Retire ton épée, Les Aubrays! -
Et vous lui répondrez:
- Sire, venez la retirer vous-même! -

Le seigneur Des Aubrays disait
En arrivant à Paris:
- Bonjour, Roi et Reine
Je vous salue tous-deux ensemble.

Je suis venu tout jeune à votre palais
Et d'un jeune homme on a pitié.

Dans dix-huit combats j'ai combattu
Et j'ai tué dix-huit mille hommes
Mais jamais je n'ai eu autant de crainte
Que maintenant où j'affronte un maure.

................
Sauf, Sire, si vous engagez votre signature
Pour que, si je le tue, il ne me soit fait aucun mal.
Et le Roi, pensant lui faire une farce
S'empressa de signer cet engagement envers lui.

Quand il entra à la rencontre du maure dans la salle...
répétition
- Sire, venez vous-même la retirer.

-Ma malédiction soit sur toi, Les Aubrays!
Tu as tué tous ceux que j'aimais.
Et crois-moi, tu vas mourir, toi aussi!
.................

- Sire, vous m'avez donné votre promesse signée
Que si je le tuais, il ne me serait fait aucun mal.
Non plus qu'à quiconque aurait votre signature. -

- Madame Sainte Anne bénie,
Vous avez accompli de grands miracles en ma faveur.
Je vous élèverai une église dans le canton
Au bord de la grande rivière de Lannion.
RAPPROCHEMENT BARZHAZ

III Marc'hek ar Roue

72. Etre Lorgnez ha marc'heg Lez-Breizh
A zo bet tonket un emgann reizh





109. - Dont a ran-me a-berzh va roue
Da lemel diganit da vuhez










117. "Ma ne t'eus ket anave'et an tad
Me ray dit anaout ar mab anat !"







106. "Ha ! demad dit-te, marc'heg Lez-Breizh
107. - Ha deut out da-unan d'an emgann ?
108. D'an emgann ma-unan ned an ket
Santez Anna zo ganin kevred


74. An aotrou Lez-Breiz a lavare
D'e floc'hig yaounak, un deiz a oe :



125. Breizhat en e galon na vije
Neb a-walc'h e galon na c'hoarzhe
126. O welet ar yeot glas ruziet
Gant gwad ar C'hallaoued milliget

124. Ha n'em eus diskaret kement-all
Lammout kuit o deus graet ar re all"








(IV Morian ar Roue)

142. Floc'hig Lez-Breizh, antronoz-beure,
A rede d'e gaout aonik-tre
143. "Morian ar roue a zo deuet
Ha ho tichekañ en deveus graet



145. Aotrou kaezh, na ouzoc'h ket eta ?
Dre ardoù an diaoul c'hoari a ra



150. Ha mard eo da deoc'h va c'hlevet-me
Diskuliañ deoc'h ur rin a rin me

86. Santez Anna 'r vor pa erruas
Tre 'barzh he iliz eñ a yeas



87. "Itron Santez Anna benniget
Yaouankik e teuis d'ho kwelet


189. "E ugent stourmad emaon-me bet
Hag ouzhpenn mil den am eus trec'het
190. Ha biskoazh n'am boe kement a boan
Evel o c'hoari deus ar Morian

156. Pa zeuio ar Morian tre er sal
E taolo d'an douar e vantell
157...Hogen laket anezhi war varr

159. Ha pa zeuio warnoc'h ar roñfl du
Gant prenn ho koaf ho kroazañ reot-hu




160. Ha neuze pa lammo foll ha taer
C'hwi lakay ho koaf d'hen degemer














189. "E ugent stourmad emaon-me bet
Hag ouzhpenn mil den am eus trec'het
190. Ha biskoazh n'am boe kement a boan
Evel o c'hoari deus ar Morian




















191. Itron Santez Anna, va mamm ger
C'hwi a ra burzhudoù em c'heñver !
192. Me a savo deoc'h un ti-bediñ
War grec'h, etre Leger ha Gindi"


MANUSCRIT DE PENGUERN

Gwers Lesobré - Version 3

Entre coat ar quin ha lesobre,
e zeus assinet un arme.

e zo assinet ur gombat
Doue da rey dei ur gombat vat


Dan nep a chommo er guer caizelou mat.

An otro coat ar quin a lavare
Un deves dan otro Lesobre

Bet a meus pouer digant ar roue
evit dont das lazan Lesobre.

Mar eteus bet pouer digantan
discoes da boueriou aman.

an disteran pluenat zo em godel
ne roen quet da len deur sort azen.

Mar don me azen a dra zur
nen don quet azen dre natur ,


Rac ma zat a voa un den fur .

Ma no heus quet anaveet ma zat
Me rey dac'h anaveout e vap.

Ma zat a voa mestr voar eun arme
E vap Lesobre a lavar beza ive

Dre c'hraz an oll sent ag an oll elez,
Dre c'hraz an oll sent a sentezet,


ag an oll tado all deus ar bed.

An otro Lesobre a lavare
De Bachic bian un de a voe

Pachic Pachic dipechet buan
Preparin din ma hanquane voën

a ma hini rouën acquipet
Ma heomp da Santes Anna Voenet.

Ur brit arc'hant selaouret en e ben
a Vo brao da douguen un azen.

An otro Lesobre a lavare
En ilis Santes Anna pa arrie.

Bo(n)jour dac'h Santes anna Voenet
me zo deut yaouanquic do coelet,

ebars en trivoach combat ezon bet
ha homma vezo an naontecvet.

homman a gredan an uguenvet
homma vezo an divoesa


ma n'am sicouret Santes Anna.

mar retornan biquen dar guer
me houlen retorn de foar treguer

me mezo dac'h caliç a platinen
Pe a dra da lavaret an oferen.

Me rey dac'h eur gouris Coar
à rej an dro do holl douar ,

an dro do hilis, a do peret
Diaves a diabars mar be laret.

Me rey dac'h ur banier tricolor
ha lacay diguerin partout an or.

Pa en deus laret quemet se
e party en hano Doue.

Bars er gombat pa zint arriet
Da hoari ar fleuret int commancet.

Quen alies tol cleve a scoe Lesobre
hanter quant bep tol à discare

E bachic bian a voa er bort ali
à disquere mui pe quement ali.

Coat ar squin a lavare da lesobre
te teus lazet anon a ma oll arme

Dit a recommandan ma groec a ma bugale
Laqua voar ar Liser en langach mat

E zeo maro Coat ar quin o zad
Lazet gant Lesobre er c'hombat.

Ar pach ic bian a lavare
en ty vam Lesobre pa arue

Bonjour a joa oll en ty man
an otro Lesobre pelech e man.

e vam paour a respontas
Dar pachic bian pa en c'hlevas

c'houi no heus quet ezom \esobre
nemert evit e razan ive.

Lesobre eve! ma clevas
en traon gant ar vins e tiskennas


Pachic ar Roue a saludas.

Pachic Pachic lareste dime
Penos c'hoari gant ar morian se

-mar queret nam discuilfet quet
me laro dach sur eur secret.

Pa antrefet er gamp voar nezan
Teulet dour biniguet gantan,

Pa dolo e zillat dan douar
e teulfet o re voar o bar.

Pa rej eur lamp e bars en er
Lequet a cleve den diguemer .

Bouchour dach roue a rouanes
Me za de ut yaouankic do pales

ma secretour e teus lazet
chouari gant ma morian va dit ret

en deus ous tregont mil arme registet.
Ya mar reit din ma hongé.

men en scrivo dit voar paper guen
Libre da vale en beb tachen

men e scrivo did voar paper du
Libre da vale en peb ru.

men e scrivo did voar paper glas
Libre da vale gant bian a bras.

Pa en deus e conge recevet
er gamp voar nezan eo entreet

Pa entreas er gamp woar nesan
e teulas dour biniguet gantan.

Pa dolas e dillat dan douar
e teulas e re var ô bar

pa eure eur lamp ebars en er
e laquas e gleve den diguemer.

pa en deus ar morian lazet
Da gat ar roue e zeo et

Otro Doue lesobre
te e teus lazet chef va arme

te e teus ma morian laset
en devoa ous tregont mil arme resistet


chom e e blas a vo did ret.

Pa meus ma honge recevet
dar guer e meus esper da vonet

Ma mam a zo eun intanves
an deus a hannon cals a dienes.

cri vije ar galon na voelge
En ilis Santes Anna neb a viche

o voelet ar vein bez o c'hlebia
o trugarecat santes anna

ous he l(r)ugarecat parfet
ha rein dezi ar pez en devo(a) prometet...


gant beb enor a peb respet.
TRANSCRIPTION KLT

Gwerz Lezobre - Version 3

Etre Koad-ar-Skin ha Lezobre
Ez eus asinet un arme.

Ez eo asinet ur gombat.
Doue da rey dezhe ur gombat vat!

Doue da rey dezhe ur gombat vat!
D'an neb a chommo er ger keloù mat!

An Aotroù Koad-ar-Skin a lavare
Un devezh d'an Aotroù Lesobre: (1)

- Bet am-eus pouer digant ar Roue
Evit dont d'az lazhañ, Lezobre.

- Mar az-peus bet pouer digantañ
Diskouez da bouerioù amañ!

- An disterañ pluennad zo em godell
Ne roen ket da lenn d'ur seurt azen.

Mar d'on-me azen a dra zur
N'edon ket azen dre natur,

N'edon ket azen dre natur,
Rak va zat a oa un den fur.

Ma n'ho-peus ket anavezet va zat
Me ray deoc'h anavezout e vab.

Va zad a oa mestr war un arme
E vab Lesobre a lavar bezañ ivez

Dre c'hras an holl sent hag an holl elez.
Dre c'hras an holl sent ha sentezed

Dre c'hras an holl sent ha sentezed
Hag an holl tadoù all d'eus ar bed.

An Aotroù Lezobre a lavare
D'e Bajik bihan un deiz a oe:

- Pajik, pajik dipechit buan!
Prepariñ din va inkane wenn

Ha va hini rouan ekipit
Ma eomp da Zantez Ana Wened.

Ur brid arc'hant alaouret en e benn
A vo brav da dougen un azen. -

An Aotroù Lezobre a lavare
En ilis Santez Ana pa errue:

- Bonjour deoc'h, Santez Ana Wened.
Me zo deuet yaouankig d'ho kweled,

E-barzh en triwec'h kombat ez on bet
Hag homañ vezo an naontegved.

Homañ a gredan an ugentved
Homañ vezo an diwezhañ,

Homañ vezo an diwezhañ,
Ma n'am sikourit, Santez Ana!

Mar retornan biken d'ar ger,
Me c'houlen retorn da foar Treger

Me 'm-bezo deoc'h kalis ha platinenn
Peadra da lavared an oferenn.

Me roy deoc'h ur gouriz koar
A ray an dro d'ho holl douar,

An dro d'ho iliz ha d'ho pered
Diavaez ha diabarzh mar he larit.

Me ray deoc'h ur baniel trikolor
Ha lakay digeriñ partoud an nor. -

Pa e-neus laret kemend-se
Eo partiet en añv Doue.

Barzh ar gombat pa z'int erruet
Da c'hoari ar fleuret int komañset.

Ken aliez taol kleze a skoe Lezobre
Hanter kant bep taol a diskare.

E bajik bihan a oa er bord all
A diskare mui pe kemend all.

Koad-ar-Skin a lavare da Lezobre:
- T'az-peus lazhet ac'hanon ha va holl arme.

Dit a rekomandan va gwreg ha va bugale.
Lak war ul lizer e lañgaj mat

Ez eo marv Koat-ar-Skin, o zad,
Lazhet gant Lezobre er c'hombat. -

Ar pajik bihan a lavare
En ti vamm Lezobre pa errue:

- Bonjour ha joa, holl en ti-mañ.
An Aotroù Lezobre, pelec'h emañ? -

E vamm paour a respontas
D'ar pajik bihan pa hen c'hlevas:

- C'hwi n'ho-peus ket ezhomm Lezobre
Nemed evid eñ lazhañ ivez. -

Lezobre, evel ma klevas,
En traoñ gant ar viñs e tiskennas.

En traoñ gant ar viñs e tiskennas.
Pajik ar Roue a saludas.

- Pajik, pajik, larez-te din-me:
Penaos c'hoari gant ar morian-se?

- Mar karit n'am diskuilhfec'h ket,
Me laro deoc'h, sur, ur sekret:

Pa antrefec'h er gambr warnezañ
Teulit dour beniget gantañ.

Pa daolo e zilhad d'an douar,
E teulfec'h ho re war o barr.

Pa ray ur lamm e-barzh an aer
Lakit ho kleve d'hen digemer. -

- Bonjour deoc'h, Roue ha Rouanez!
Me zo deuet yaouankig d'ho palez.

- Va sekretour az-peus lazhet.
C'hoari gant va morian vo dit red.

E-neus ouzh tregont mil arme resistet.-
- Ya, mar roit din va konje.

- M'her skrivo dit war paper gwenn:
Libr da vale e bep tachenn.

M'her skrivo dit war paper du:
Libr da vale e bep ru.

M'her skrivo dit war paper glas:
Libr da vale gant bihan ha bras. -

Pa e-neus e konje resevet,
Er gambr warnezhañ eo entreet.

Pa entreas er gambr warnezhañ
E teulas dour benniget gantañ.

Pa daolas e dilhad d'an douar
E teulas e re war o barr.

Pa reas ur lamm e-barzh an aer,
E lakas e gleve d'hen digemer.

Pa e-neus ar morian lazhet
Da gaout ar Roue ez eo aet.

- Aotroù Doue! Lezobre
Te az-peus lazhet chef va arme,

Te az-peus va morian lazhet.
Eñ devoa ouzh tregont mil arme resistet

Eñ devoa ouzh tregont mil arme resistet
Chom en e blas a vo dit red. -

- P'am-eus va konje resevet
D'ar ger em-eus esper da voned.

Va mamm a zo un intañvez
He-deus ac'hanon kalz a dienez.

Kriz vije ar galon na ouelje
En Iliz Santez Ana neb a vije

O weled ar vein bez o c'hlebiañ,
O trugarekaad Santez Ana

Ouzh e trugarekaad parfet
Ha rein dezhi ar pezh eñ-devoa prometet...

Ha rein dezhi ar pezh eñ-devoa prometet...
Gant bep enor ha pep respet.
TRADUCTION

Complainte de Les Aubrays - Version 3

Entre Boislesquin et Les Aubrays
Est convenue une rencontre armée

Est convenu un combat.
Dieu leur accorde un bon combat

Et à ceux qui restent chez eux,
une bonne nouvelle!

Le sieur Boislesquin disait
Un jour au sieur Les Aubrays:

- Le Roi m'a délivré pouvoir
De te tuer, Les Aubrays.

- Si tu as ce pouvoir sur toi,
Montre tes pouvoirs sur le champ!

- Le moindre trait de plume dans ma poche
Je ne le donnerais pas à lire à un âne.

Si je suis un âne, il est sûr
Que je n'étais pas un âne par nature


Car mon père était un homme sensé.

Si tu n'as pas connu mon père
Je vais te faire connaître son fils.

Mon père commandait une armée.
Son fils Les Aubrays prétend en faire autant,

Par la grâce de tous les saints et des anges.
Par la grâce de tous les saints et saintes,


Et de tous les autres patrons du monde.

Le seigneur Les Aubrais disait
A son petit page un beau jour:

- Page, page, depêchez-vous
De me préparer ma haquenée blanche

Et d'équiper le cheval rouan
Car nous allons à Sainte Anne de Vannes.

Une bride d'argent dorée au bout
Fera joli pour porter un âne -

Le seigneur Les Aubrais disait
En entrant dans 'église de Sainte Anne:

- Bonjour à vous , Sainte Anne de Vannes.
Je suis venu, tout jeune, vous voir.

J'ai pris part à dix-huit combats
Et celui-ci sera le dix-neuvième.

Je croyais que j'en livrerais vingt
Mais celui-ci sera le dernier


Si vous ne m'aidez pas, Sainte Anne.

Si jamais je reviens chez moi,
Je demande à retourner à la foire de Tréguier

J'aurai pour vous un calice et une patène
Et ce qu'il faut pour dire la messe.

Je vous donnerai un cordon de cire
Qui fera le tour de toute votre terre,

Le tour de votre église et de votre cimetière
A l'extérieur et à l'intérieur si vous le dites.

Je vous donnerai une bannière tricolore
Je vous ferai ouvrir partout la porte. -

Après avoir dit tout celà,
Il est parti à la grace de Dieu.

Quand dans la mêlée ils arrivèrent
Ils ont commencé à jouer du fleuret.

Les Aubrays donna maints coups d'épée
Abattant cinquante adversaires à chaque coup.

Son petit page qui était sur l'autre flanc
En abattit autant, sinon plus.

Boislesquin dit à Les Aubrays:
- Tu m'as tué moi et toute mon armée.

Je te recommande ma femme et mes enfants.
Consigne dans une lettre en termes appropriés

Que Boislesquin, leur père est mort,
Tué par Les Aubrays au combat. -

Le petit page disait
En arrivant chez la mère de Les Aubrays:

- Bonjour et joie, à tous en ce logis,
Le seigneur Les Aubrays, où est-il? -

Sa pauvre mère répondit
Au petit page, quand elle l'entendit:

- Vous n'avez pas besoin de Les Aubrays
Si ce n'est pour le tuer à son tour. -

Les Aubrays qui avait entendu,
Descendit par l'escalier .


Il salua le page du Roi.

- Page, page, dis-moi:
Comment lutter contre ce maure?

- Si vous jurez de ne pas me dénoncer,
Je vous dirai, c'est sûr, un secret:

En entrant dans la chambre pour l'affronter,
Jetez-lui de l'eau bénite.

Quand il jettera son vêtement à terre,
Vous jetterez le votre par dessus.

Quand il fera un bond en l'air
Placez votre épée pou le recevoir. -

- Bonjour à vous, Roi et Reine!
Je viens d'arriver à votre palais.

- Tu as tué mon secrétaire.
Il faut que tu affrontes mon maure

Il a tenu tête à trente mille hommes armés. -
- Oui, si vous me donnez un sauf-conduit.

- Je vais l'écrire sur du papier blanc:
Libre d'aller dans chaque champ.

Je vais l'écrire sur du papier noir:
Libre d'aller dans chaque rue.

Je vais l'écrire sur du papier bleu:
Libre d'aller avec petits et grands. -

Quand il eut reçu son sauf-conduit,
Il entra dans la chambre à sa rencontre.

Quand il fut entré dans la chambre
Il lui jeta de l'eau bénite.

Quand l'autre jeta ses habits à terre
Il jeta les siens par-dessus.

Quand l'autre fit un bond en l'air
Il plaça son épée pour le recevoir.

Lorsqu'il eut tué le Maure,
Il s'en fut trouver le roi.

- Juste ciel! Les Aubrays!
Tu as tué le chef de mon armée

Tu as tué mon maure.
Il avait tenu tête à trente mille hommes en armes.


Il faut que tu prennes sa place.

- Puisque j'ai reçu mon sauf-conduit
J'espére rentrer chez moi.

Ma mère est veuve.
Je lui manque beaucoup.-

Cruel le coeur qui n'eût pleuré
Dans l'église Sainte Anne quel qu'il fût

En le voyant inonder les pierres tombales
De larmes de reconnaissance envers Sainte Anne,

De parfaite reconnaissance;
Et accomplir son voeu


Dans l'honneur et le respect.
RAPPROCHEMENT BARZHAZ



72. Etre Lorgnez ha marc'heg Lez-Breizh
A zo bet tonket un emgann reizh

73. Doue da ray gounid d'ar Breizhad
Ha d'ar re zo er gêr keloù mat !

74. An aotrou Lez-Breiz a lavare
D'e floc'hig yaouank, un deiz a oe :



















117. "Ma ne t'eus ket anave'et an tad
Me ray dit anaout ar mab anat !"




161. Dre nerzh ho tivrec'h hag an Drinded
Ho koaf en ho torn na vraeo ket"







147. Kae prim da sternañ va marc'h du din
Keit ha ma venn oc'h am harneziñ

152. Ar balafrez gell na gemerfet
86. Santez Anna 'r vor pa erruas

98. Ha ! dindanañ ur azenig gwenn
Ur c'habestrig kanab en e benn

86. Santez Anna 'r vor pa erruas
Tre 'barzh he iliz eñ a yeas

87. "Itron Santez Anna benniget
Yaouankik e teuis d'ho kwelet

88. Ne oan ket ugent vloaz achuet
Hag e ugent stourmad e oan bet

89. Hag o holl hon eus o gounezet
Dre ho kennerzh, itron benniget




90. Mard an me c'hoazh war va c'hiz d'ar vro
Mamm Santez Anna, me ho kopro

93. Hag ur banniel voulouz-satin-gwenn
Un troad olifant flour d'he dougen

91. Me a royo deoc'h ur gouriz koar
A ray teir zro en-dro d'ho moger

92. Ha teir d'hoc'h iliz, teir d'ho pered
Ha teir d'ho touar, pa vin degoue'et

93. Hag ur banniel voulouz-satin-gwenn
Un troad olifant flour d'he dougen

96. - Kae d'an emgann, kae, marc'heg Lez-Breizh
Mont a ran-me ganeout-te ivez"








































150. Ha mard eo da deoc'h va c'hlevet-me
Diskuliañ deoc'h ur rin a rin me

159. Ha pa zeuio warnoc'h ar roñfl du
Gant prenn ho koaf ho kroazañ reot-hu

156. Pa zeuio ar Morian tre er sal
E taolo d'an douar e vantell

160. Ha neuze pa lammo foll ha taer
C'hwi lakay ho koaf d'hen degemer

87. "Itron Santez Anna benniget
Yaouankik e teuis d'ho kwelet



















159. Ha pa zeuio warnoc'h ar roñfl du
Gant prenn ho koaf ho kroazañ reot-hu

157. Taolet ket ho mantell d'an douar
Hogen laket anezhi war varr

160. Ha neuze pa lammo foll ha taer
C'hwi lakay ho koaf d'hen degemer



















128. Kristen en e galon na vije
E Santez Anna, neb na ouelje

129. O welet an iliz o leizhañ
Gant daoulagad Lez-Breizh o ouelañ

130. War e zaoulin, o ouelañ Lez-Breizh,
O trugarekaat gwir-warez Vreizh

131. "Trugarekaat ! mamm Santez Anna !
C'hwi hoc'h eus gounezet an taol-mañ !"



Jean-Marie de Penguern (1807 -1856)




Les Aubrays -Version Luzel 1 - Mélodie 1
Les Aubrays -Version Luzel 2 - Mélodie 2
Les Aubrays -Version Luzel 3 - Mélodie 3
Les Aubrays -Version Luzel 3 - Mélodie 4

Retour à "Lez-Breizh" du "Barzhaz Breizh"

Taolenn