Ann Aotro 'r C'hont

Monsieur le Comte - 2ème Version - 2ème Mélodie

Texte recueilli par François-Marie Luzel
auprès de Marie Raher, à Duault
Publié dans "Gwerzioù Breizh-Izel", tome I, p.16, en 1868

Mélodie
Musique recueillie par Maurice Duhamel,
utilisée dans son étude "Les 15 modes de la musique bretonne" (1910)
pour illustrer le mode phrygien.

Arrangement Christian Souchon (c) 2008
Source: le site de M.Quentel, "Son ha ton" (voir "Liens")
VERSION "GWERZIOU BREIZ IZEL"

I
Ann aotro 'r c'hont hag he bried
Iaouankik-mad 'zo dimezet;

Iaouankik-mad int dimezet,
Un' daouzek vloas, un' all trizek;

Un' daouzek vloas, un' all trizek,
Ur mab bihan 'benn pevarzek.

Ann aotro 'r c'hont a c'houlenne
Digant he bried, un dez oe:

- Ma fried paour, d'in-me laret
Petra diganin 'c'hoantaet;

Petra diganin gafec'h mad,
P'oc'h euz ganet d'in-me ur mab?

Daoust ez eo dec'h-c'hui pe gik-gad,
Pe gik-glujar.....

-Gwell 've ganin kik kefelek,
Penamet ho poan, ma fried. -

Ann aotro 'r c'hont, vel ma klewas,
Pront en he fuzul a grogas;

Pront en he fuzul eo kroget,
Etrezeg ar c'hoad ez eo et.

Ebars ar c'hoad p'eo erruet,
'R gornandonez 'n euz rankontret:

- Na demad dide, aotro 'r c'hont,
Me oa pell-zo 'klask da rankontr:

Brema, p'am euz da rankontret,
Ma eureuji a vo did red.

Daoust did pe eureuji d'in-me,
Pe chomm seiz vloas war da wele ...-

-Eureuji dec'h na hallan ket,
Ma fried 'zo newez wilioudet. -

-Pe chomm seiz vloas war da wele,
Pe c'hoas merwell endann tri de.-

- Gwell 'ganin merwell 'dann tri de,
Wit chomm seiz vloas war ma gwele,

Rag ma fried a zo iaouank,
Da chomm seiz vloas en nec'hamant !-

II
Ann aotro 'r c'hont a lavare
Er ger, d'he vamm, pa errue:

- Ma mammik paour, mar am c'haret,
Ma wele d'in-me a aozfet;

Mar hen aozet, hen aozet aes,
Rag ma c'halonik 'zo diaes:

Me a ia bars ma gwele klan,
Birwikenn 'nn ez-han na zavan;

Birwikenn 'nn ez-han na zavan,
Nemet ur wes, d'am lienna. -

- Tawet, ma mab, na oelet ket,
Kement ve klan na varvont ket. -

- Ebars ar c'hoad p'on erruet,
'R gornandonez 'm euz rankontret;

Hag a deuz d'in-me lavaret
Penaos renkjenn hi c'homerret;

- Pe chomm seiz vloas war ma gwele,
Pe c'hoas merwel endann tri de:

Ha ma fried a zo iaouank
Da chomm seiz vloas en nec'hamant!

Ma mammik paour, mar am c'haret,
Euz ma fried n'anzaofet ket.-

III
Ar gontez iaouank c'houlenne
Euz hi mammik paour, un de oe:

- Petra zo newez en ti-ma
Ma oel 'r vitijenn er giz-ma?-

- O kanna kouez ez int bet,
Ul linsell-voan ho deuz kollet. -

- Laret d'ez-he na oelfont ket,
Linselliou 'walc'h vezo kavet;

Me 'm euz aour, me am euz arc'hant,
Am bo linselliou, p'am bo c'hoant:

Ann aotro 'r c'hont 'zo un den mad,
Me gomzo oud-han deread.-

Ar Gontez iaouank 'c'houlenne
Digant hi mamm c'hoas, ann de-se:

- Petra 'zo newez en ti-ma,
Ma oel 'r mewelienn, er giz-ma ?-

- Ar gwella marc'h oa en ti-ma
'N euz toret he c'houg en de-ma. -

- Laret d'ez-he na oelfont ket,
Kezek a-walc'h vezo kavet:

Me 'm euz aour, me am euz arc'hant,
Hag am bo kezek, p'am bo c'hoant;

Ann aotro 'r c'hont 'zo un den mad,
Me gomzo oud-han deread. -

Ar gontez iaouank c'houlenne
Euz hi mamm-gaer c'hoas, en de-se:

- Ma mammik paour, d'in lavaret
Ma fried pelec'h eo chommet ?

Pelec'h eo chommet ma fried,
Pa na zeu ket ken d'am gwelet ?-

- Et ez eo duze da Baris,
Dont 'rei d'ar ger, p'hen do avis.-

Ar gontez iaouank 'c'houlenne
Euz hi mamm-gaer c'hoas, en de-se:

- Petra 'zo newez en ti-ma,
Pa gan 'r veleïenn er giz-ma ?-

- Ur paour bihan hon euz lojet,
A zo en noz-ma tremenet. -

- Laret d'ez-he kana bepred,
Arc'hant a-walc'h vezo kavet;

Me 'm euz arc'hant, me am euz aour,
Awalc'h wit douari ur paour.-

Ar gontez iaouank 'c'houlenne
Euz hi mamm-gaer c'hoas ann de-se:

- Petra 'zo newez en ti-ma,
P'am gwisker en du, er giz-ma?-

- Dreama, ma merc'h 'man ar c'hiz
Ia 'r groagez en du d'ann iliz;

Hag ez aint en du, pe en gwenn,
Wit lakad binniga ho fenn.-

Ar gontez iaouank 'c'houlenne
Euz hi mamm-gaer c'hoas, en de-se:

- Petra 'zo newez er bourk-ma,
Pa 'ma skabel ma fried ama?-

- Hirra 'm euz gallet 'm euz kuzet;
Ho pried paour 'zo tremenet!-

- Dalet, mamm-gaer, ma alc'houezou,
Ha grit er-vad euz ma madou;

Ha grit er-vad war-dro ma mab,
Me chommo ama gant he dad!-
VERSION "BARZHAZ BREIZH"


1. An Aotrou Nann hag e bried;
Yaouankig flamm oent dimezet,
Yaouankig flamm dispartiet!.

2. An Itron he-deuz ganet deoc'h
Daou vugel ker kaer hag an erc'h;
Unan zo paotr, an all zo merc'h.






3. Petra c'houl ho kalon a-vad,
P'ez eus ganet ur mab d'e dad?
Lavarit, m'her rei deoc'h timad!


4. Kig kefeleg a stank a diaz,
Pe kig karo ar forest c'hlaz?

5. Kig karo eo a garfen mad;
Hogen poan a vo mond d'ar c'hoad!

6. An Aotrou Nann pa e c'hlevaz,
En e c'hoaf dero a grogaz.




12. Ken a gavas ur wazh vihan
E-kichen ti ur Gorrigan

16. "Penaos out-te ken dievezh
Da zont da strafuilhañ va gwez ?




17. Dimeziñ din bremañ 'refet
Pe e-pad seizh vloaz e sec'hfet

18. - Dimeziñ deoc'h me na rin ket
Rak ur bloaz zo on dimezet

19. Da zisec'hiñ na chomin ket
Na benn tri deiz na varvin ket

20. Na varvin ket a-benn tri deiz
Nemet pa vezo youl Doue








22. Va mammig kaezh, ma am c'haret,
Aozet va gwele ma n'eo ket

























23. Na livirit tra d'am fried
A-benn tri deiz e vin beziet


24. Hag a-benn tri devezh goude
Ar c'hwreg yaouank a c'houlenne :





































28. - Va mamm-gaer din-me leveret
Va Aotrou Nann pelec'h eo aet ?

29. - E kêr, va merc'hig, ez eo aet
E-berr e teuio d'ho kwelet




25. "Livirit din-me, va mamm-gaer,
Ha perak e son ar c'hleier ?

26. Perak e kan ar veleien
War al leur-zi, gwisket e gwenn ?

27. - En noz-mañ mervel he deus graet
Ur paour kaezh hor boa kemeret










30. - Va mamm-gaer geazh, livirit din,
Ruz pe c'hlas d'an iliz ez in ?

31. - Va merc'hig, deut eo ar c'hiz
Da vont gwisket du d'an iliz




32. Pazenn ar vered pa dreuzas
Bez he fried paour a welas

33. "Pere hon dud-ni zo marvet
Pa'z eo hon douar-ni fresket ?

34. - Siwazh ! va merc'h, n'hallan nac'h mui :
Ho pried paour a zo enni !




35. War he daoulin en em strinkas
Ha biken goude na savas
TRADUCTION de la version "GUERZIOU"

I
Le seigneur comte et son épousée
Bien jeunes furent mariés;

Bien jeunes mariés, vraiment.
L'un à douze et l'autre à treize ans.

L'un à douze ans, l'autre à treize ans,
Et il eut son premier fils à quatorze ans.

Monsieur le comte demandait
A sa femme, un jour (qu'il était) :

- Ma chère épouse, dites-moi,
Que désirez-vous que je vous apporte?

Que préférez-vous que je vous apporte,
Vous qui m'avez fait don d'un fils?

Est-ce que vous aimeriez de la chair de lièvre
Ou bien de la chair de perdrix?...

- De la bécasse, si vous voulez,
Mais ne vous mettez pas en peine, mon époux. -

Monsieur le comte, entendant cela,
A saisi son fusil;

Il a saisi son fusil
Et il s'en fut au bois chasser.

Dans le bois quand il arriva
Il y trouva une "kornandonesse":

- Bonjour, Monsieur le Comte,
Il y a longtemps que je voulais te rencontrer.

Maintenant que je t'ai rencontré,
Il faut que tu m'épouses.

Il faut que tu m'épouses,
Ou demeures sept ans sur ton lit... -

- Je ne vous épouserai pas,
Ma femme vient juste d'accoucher.

- Ou rester sept ans sur ton lit,
Ou mourir au bout de trois jour. -

J'aime mieux mourir dans trois jours
Que rester sept ans sur mon lit;

Car ma femme est trop jeune
Pour vivre dans la peine sept ans durant. -

II
Le seigneur comte disait
A sa mère en arrivant chez lui:

- Ma chère mère, si vous m'aimez,
Préparez-moi mon lit;

Si vous le préparez, faites-le confortable
Car mon coeur est bien souffrant:

Je vais au lit malade,
Pour ne jamais plus me relever.

Pour ne jamais plus me relever
Sauf une fois, pour me bander.

- Taisez-vous, mon fils, ne pleurez point
Beaucoup sont malades et n'en meurent pas. -

- Quand je suis arrivé dans le bois
J'ai rencontré une "kornandonesse".

Et elle m'a dit:
Le choix qu'elle me laissait:

- Ou bien demeurer sept ans sur mon lit.
Ou bien mourir dans trois jours:

Et ma femme est bien jeune
Pour demeurer en peine sept ans durant.

Ma pauvre mère, si vous m'aimez
Ne l'avouez pas à ma femme,

III
La jeune comtesse demandait
A sa belle mère un jour (qui était):

- Que se passe-t-il en cette maison
Pour que les servantes pleurent ainsi?

- Elles sont allées faire la lessive,
Et ont perdu un drap de toile fine

- Dites leur de ne pas pleurer,
Des draps nous en aurons toujours assez:

J'ai de l'or et j'ai de l'argent
J'aurai des draps quand je voudrai.

Monsieur le comte est un homme bon,
Je lui parlerai avec douceur. -

La jeune comtesse demandait
A sa mère ce jour-là.

- Que se passe-t-il donc céans
Que nos valets pleurent autant?

- Le meilleur cheval que nous avions
S'est cassé le cou aujourd'hui

- Dites-leur de ne point pleurer,
Ce ne sont pas les chevaux qui manquent:

J'ai de l'or et j'ai de l'argent
Et j'aurai des chevaux quand je voudrai.

Monsieur le comte est un homme bon,
Je lui parlerai avec douceur. -

La jeune comtesse demandait
A sa belle-mère ce jour-là.

Ma chère mère, dites-moi
Mon époux, où est-il passé?

Où est donc passé mon époux
Pour qu'il ne vienne plus me voir? -

- Il s'en est allé à Paris,
Il reviendra quand il en recevra l'avis.

La jeune comtesse demandait
Encore à sa belle-mère ce jour-là:

Que se passe-t-il en cette maison,
J'entends les prêtres qui chantent?

- Un pauvre, on l'avait recueilli
Mais il est mort pendant la nuit.

- Dites-leur de chanter plus gai.
S'il leur faut de l'argent, j'en ai. -

Oui, j'ai de l'argent, j'ai de l'or.
Pour l'enterrer j'en ai encor.

La jeune comtesse demanda
A sa belle mère, ce jour-là:

- Qu'y a-t-il de nouveau ce soir,
Qu'on m'apporte des habits noirs?

L'usage veut qu'ici l'on aille
Vêtue de noir aux relevailles.

- En noir ou en blanc elles vont
Recevoir la bénédiction. -

La jeune comtesse demanda
A sa belle mère encore, ce jour-là:

- Mais au bourg, quoi donc de nouveau
Qu'on ait dressé son escabeau?

- Comment plus longtemps le cacher?
Votre époux vient de trépasser! -

- Prenez, belle-mère, mes clefs,
Et veillez sur les biens que j'ai.

Faites qu'on s'occupe bien de mon fils.
Avec son père je reste ici!

English Translation of the Lyrics in the Luzel version of the ballad

I
The lord Count and his wife
Were very young when they married.

Very young thet were, indeed:
She was twelve. He was thirteen.

She was twelve and he was thirteen.
A little son was born when he was fourteen.

The lord Count asked
His wife upon that day:

- My dear wife, tell me,
What do you want me to bring you?.

What would you like I would bring you,
Since you have borne me a son?

Do you prefer some meat of hare
Or some meat of partridge....?

I should prefer some meat of snipe
But for the worry it causes you!

The lord Count, on hearing it
Has seized his gun at once.

He has seized his gun at once
And made for the woods.

When he was in the woods,
He encountered a "korgandoness" (fairy):

- Good day to you, lord Count,
For long I've been longing to meet you.

Since we have met at last,
You must marry me!

You must marry me, indeed,
Or stay in bed for seven years...

- Marry you I cannot:
My wife has just given birth to a boy.

- Either you stay for seven years in bed
Or else you'll die within three days!

- I prefer to die within three days
Rather than stay for seven years in bed,

Because my wife is too young
To remain in affliction for seven years! -

II
The Lord Count said
To his mother when he came home:
- My dear little mother, if you love me,
Let a bed be prepared for me.

And see that it be comfortable,
Because the pain in my heart is dire.
-
I am going sick to bed.
Nevermore shall I rise again.

- Be silent, my son, don't cry!
Many are sick and do not die.

When I was within the woods,
I have encountered a kornandoness.

And she told me
How I was to comply with her will :

Either stay seven years in bed
Or die within three days.

Now my wife is too young
To remain for seven years in affliction!

My dear mother, if you love me,
Don't avow it to my wife! -

III
The young Countess asked
Her mother, one day:

- What's new in this house,
Why do all the maids cry in that way? -

- They were washing in the stream.
A piece of thin cloth was lost.

- Tell them not to cry
We shall find enough cloth.

I have silver and I have gold.
I may buy cloth whenever I decide.

The lord Count is a good man.
I shall speak to him calmly.

The young Countess asked again
Her mother on that day.

What's new in this house?
Why do the men servants cry as they do?

The best horse in our stable
Has broken its neck.

- Tell them not to cry.
There is no lack of horses:
I've got gold and I've got silver.
And I'll have horses if I need.

The lord Count is a good man
I shall speak to him calmly. -

The young Countess asked
Her mother-in-law, on that day:

-My dear mother, tell me,
My husband? Where has he gone?

Where has my husband gone?
Why does he not come and see me?

- He has gone, down there, to Paris.
He will return as soon as possible. -

The young Countess asked again
Her mother-in-law, on that day:

- What did happen to this house?
Why do the priests sing in such a way?

- A little poor that we had put up
During the night has passed away.

- Tell them they may keep singing.
We'll have enough money to pay them. -

The young Countess asked
Her mother-in-law once more:

- What's new in this house?
Why do they bring me these black clothes?

- That's the way of the local people, daughter:
Women go to church in black (after a childbirth).

They go in black, sometimes in white,
To receive the blessing on their heads. -

The young Countess asked again
Her mother-in-law that day:

- Besides, in the village, what's new?
Is that not, here, my husband's pew?

- I would have concealed it still from you:
Your poor husband has passed away!

- Take, mother-in-law, my keys
And take care of my goods.

And take care of my son.
As for me, I'll stay with his father! -



François-Marie Luzel (1821 -1895)




Ann Aotro 'r C'hont - 1ère version - 1ère mélodie

Ann Aotro 'r C'hont - 2ème version - 3ème mélodie

Ann Aotro Nann du "Gwerzioù Breiz Izel"

Retour à "Aotroù Nann" du 'Barzhaz Breizh'