Gwrac'h Ahes
A propos de la mélodie

Gwrac'h Ahes

La Vieille Ahès

The Hag Ahes

Texte recueilli par Mme de Saint-Prix

Intégré à la Collection "de Penguern"
MS N.91 à la Bibliothèque Nationale:
Chants populaires de Trégor
Publ. in "Dastumad Penwern", 1983

Mélodie
("Cha threiginn thein mo chruinneag dhonn")
Arrt: Christian Souchon (c) 2008


Photo: Dominique Borderie (c) 2015

A propos des illustrations


MANUSCRIT DE PENGUERN

GROAH AES

1. Arri groac'h Aës en hon bro,
Kessomp meïn bras war en hincho ;
Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

2. Nag an den kos a levere
En he goaze war vene Bre :

3. - Woël a ve kernes ha bossen,
Wit groac'h Aës en hon c'hichen;
Woël a ve bresel ha maro
Wit groac'h A s en hon c'hevro.

4. Man groac'h Aës en pen a Ian,
Honnes na deu ket ec'hunan:
Truantourien a zo gant-hi
Da lakat 'n noas leuren ho ti,

5. - Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

6. - Kiri houarn a zo ganti
Ha kesek gwen war he c'hiri ;

.................................

7. Hag er gernès gwen vel an erc'h
War geïn eun eïes deu warlec'h.

8. - Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

9. - Er brezel gwal, er brezel ter ,
A deu warle(r)c'h gant an erer ,
Gant er bleïdi, gant er brini,
So klasq kat kik tud da dibi.

10. - Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

11. - Ar vossen du, ar vossen wen,
A deu warle(r)c'h en eur c'har pren,
En eur c'har pren, n'hen wuic'hourat
An Ancou treut hen chareat.

12.- Kessomp meïn bras ha meïn bihan
War en hent bras en kreïs al lan.

13. - Warle(r)c'h hounes na velan ken
Na velan den war er blenen.
Na velan ken mert ar goën bras
O kreiskin war an douar noas,

14. - Arri groac'h Aës en han bro
Kessomp meïn bras war an hincho.
TRANSCRIPTION KLT

GWRAC'H AHEZ

1. Erru Gwrac'h Ahez en hor bro.
Kasomp mein bras war an henchoù!
Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

2. Nag an den kozh a lavare
En e goazez war Venez Brez:

3. - Gwell e ve kernezh ha bosenn
'Vit Gwrac'h Ahez en hor kichen.
Gwell a ve brezel ha marv
'Vit Gwrac'h Ahes en hor c'hevreoù.

4. 'Ma Gwrac'h Ahes e penn al lann.
Honnezh na zeu ket hec'h unan:
Truantourien a zo ganti
Da lakaat 'n noazh leurenn ho ti.

5. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

6. - Kirri houarn a zo ganti
Ha kezeg gwenn war he c'hirri.

..............................

7. Hag ar gernezh gwenn 'vel an erc'h
War gein un heizez 'zeu war-lerc'h.

8. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

9. - Ar brezel gwall, ar brezel taer
A zeu war lerc'h gant an erer.
Gant ar vleizi, gant ar vrini
Zo 'klask kaout kig tud da zebriñ.

10. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

11. - Ar vosenn zu, ar vosenn wenn
A zeu war-lerc'h en ur c'harr prenn,
En ur c'harr prenn o c'hwigourat.
An Ankou treut oc'h o charrat.

12. - Kasomp mein bras ha mein bihan
War an hent bras e-kreiz al lann!

13.- War-lerc'h honnezh, na welan ken.
Na welan den war ar blaenenn.
Na welan ken 'met ar gwez bras
O kreskiñ war an douar noazh..."

14. - Erru Gwrac'h Ahez en hor bro.
Kasomp mein bras war an henchoù!

KLT gant Ch. Souchon (c) 2011
TRADUCTION

LA VIEILLE AHES

1. La vieille Ahès vient par chez nous!
Posons des dalles bout à bout!
Des pierres, petites et grandes
Pour la grand-route de la lande!

2. Or le vieillard ainsi parlait,
Assis en haut du Menez-Bré:

3. - Bien mieux vaudraient peste et disette
Que la vieille Ahès qui s'apprête.
Et guerre et mort vaudraient bien mieux
Que la vieille Ahès en ces lieux.

4. Ahès est au bout de l'ajonc
Mais n'est pas seule. Voyez donc!
Un essaim de truands la suit
Qui viennent piller vos logis.

5. - Des pierres, petites et grandes!
Pavons le chemin de la lande!

6. - Des chariots ferrés à présent
Que traînent de grands chevaux blancs;

.....................................

7. Et la disette au teint de neige
Sur sa biche suit le cortège.

8. - Des pierres, petites et grandes!
Pavons le chemin de la lande!

9. - Et je vois la guerre âpre et folle
Avec l'aigle qui la survole.
Les loups, les corbeaux se démènent
Se disputant la chair humaine;

10. - Des pierres, petites et grandes!
Pavons le chemin de la lande!

11. - Puis peste noire et peste blanche
Attelées à ce char de planches
Qui grince, où j'aperçois, juché,
L'Ankou décharné, son cocher.

12. - Des pierres, petites et grandes!
Pavons le chemin de la lande!

13. - Je ne vois plus rien qui le suive,
Ni, sur la plaine, âme qui vive.
Rien que ces arbres aux grands fûts
Lesquels croissent sur le sol nu...

14. - La vieille Ahès vient par chez nous!
Posons des dalles bout à bout!

Traduction: Ch. Souchon (c) 2011
TRANSLATION

THE HAG AHES

1. The Hag Ahes comes to these parts.
Let us load large slabs on our carts,
Lay big and small rocks to secure
And pave the way across the moor!

2. Do you hear what the old man says,
Seated atop the Menez-Brez?

3. - Better plague of our own and dearth
Than Ahes passing along our earth.
Death and woes are sooner dismissed
Than the Hag Ahes in our midst.

4. Hag Ahes is at the moor's end.
But not her alone: all her band:
Rogues and villains coming to boot,
Our homes to plunder and to loot.

5. - Lay big and small rocks to secure
And pave the way across the moor!

6. - Now iron waggons follow on
Which by snow white horses are drawn.

.........................

7. - Next comes hunger as white as snow,
Riding on the back of a doe.

8. - Lay big and small rocks to secure
And pave the way across the moor!

9. The war, gruesome to the feeble
Follows, with a circling eagle,
And wolves and crows lured by their greed
For human flesh whereon to feed.

10. - Lay big and small rocks to secure
And pave the way across the moor!

11. - White and black plague are two dragons,
Hitched up to a wooden waggon.
A wooden waggon whose wheels creak
Driven by Ankou, the thin freak.

12. - Lay big and small rocks to secure
And pave the way across the moor!

13. After him... I'm searching in vain:
No one to be seen on the plain.
Nothing but yonder immense wedge
Driving into bare ground its edge..."

14. - Lay big and small rocks to secure
And pave the way across the moor!

Translated by Ch. Souchon (c) 2011

Notes

LE "CHEMIN D'AHES"

AUTHENTICITE DE CE POEME

ORIGINES DE LA LEGENDE

ETYMOLOGIE DE CARHAIX


ENGLISH ABSTRACT







Listen to "Old Ahès" in English

Retour "La Peste d'Elliant du "Barzhaz Breizh" (Back to the Barzhaz song "The Plague in Eliant")

Taolenn